Het monument

Het bouwen van de school

De R.K. Sint Bonifaciusschool is in 1917 gebouwd in de stijl van de ‘Nieuwe Haagsche School’ naar een ontwerp van de Haagse architect Co Brandes in samenwerking met architect Wouters. Het gebouw, dat bestaat uit kubische bouwmassa’s, die sprongsgewijze in elkaar grijpen, is in twee fasen gebouwd en pas in 1929 door Wouters voltooid. In een later stadium zijn diverse uitbreidingen tot stand gekomen, die niet passen in het oorspronkelijke ontwerp.

De school als rijksmonument

Al in 1985 werd duidelijk dat het schoolgebouw op den duur met de gewone onderhoudsbudgetten van het ministerie van onderwijs niet meer te handhaven zou zijn. Sinds die tijd is het bestuur van de school voortdurend bezig geweest om plannen voor herstel of nieuwbouw. Omdat in die periode de waarde van de jongere bouwkunst, waartoe de ‘Nieuwe Haagsche School’ behoort, nog onvoldoende werd onderkend, werd door het bestuur en de gemeente met name gestreefd naar nieuwbouw.

Daarmee is een lange tijd van ontwerpen, onderhandelen en aanvragen ingetreden, waarbij steeds de einddatum werd opgeschoven. Nog in 1998 werd een plan door de gemeenteraad aanvaard voor nieuwbouw, met appartementen op de plaats van de huidige school om het gehele project mede te financieren. In dat zelfde jaar werd door een Leidse stichting voor behoud van monumenten een aanvraag gedaan om de school aan te wijzen als Rijksmonument. Nadat duidelijk werd dat de aanvraag zou worden gehonoreerd, is de koers verlegd van nieuwbouw naar restauratie.

Deze langdurige procedure heeft geleid tot een ernstige situatie van achterstallig onderhoud. Omdat al sinds 1985 is uitgegaan van sloop en nieuwbouw, zijn zowel intern als extern geen investeringen gedaan. Dit was ook nauwelijks mogelijk, omdat het gehele budget voor onderhoud moest worden besteed om de steeds slechter wordende school te verwarmen en bouwgebreken zodanig te herstellen dat er geen gevaar voor de leerlingen zou kunnen ontstaan. Na de restauratie werd overigens wel een verantwoorde exploitatie mogelijk.

Bij besluit van 19 april 2000 heeft de staatssecretaris van onderwijs, cultuur en wetenschappen de school geplaatst op de Rijkslijst van monumenten. Het gebouw is van groot belang voor de Nederlandse architectuurgeschiedenis omdat het gaat om:

  •  het eerste belangrijke werk van de architect Co Brandes, die met dit ontwerp de grondlegger is geworden van de ‘Nieuwe Haagsche School’;
  • een bijzonder ontwerp binnen de ontwikkeling van de Nederlandse scholenbouw aan het begin van de 20ste eeuw ;
  • een ontwerp met een hoge mate van gaafheid, met hoge esthetische kwaliteiten van hoofdvorm, detaillering, materiaalgebruik en bijzondere samenhang tussen in- en exterieur;
  • een onderdeel van een ensemble van R.K. gebouwen met kerk, pastorie, zusterhuis, verenigingsgebouw en jongens- en meisjesscholen.

De restauratie

In januari 2001 werd een begin gemaakt met deze restauratie. Daarbij werd het oorspronkelijke gebouw van Co Brandes geheel gerestaureerd en werd het bouwfysisch op een niveau gebracht dat noodzakelijk was voor een goede exploitatie. Uitwendig werden de muren gevoegd, de draaiende delen van de kozijnen vervangen en werden luifels en borstweringen hersteld.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Inwendig werden latere veranderingen ongedaan gemaakt en werden de gewelven in de gangen op een bijzonder wijze verlicht. Daar waar oorspronkelijk glas-in-lood verloren is gegaan, werd gestreefd naar herstel. De latere aanbouwen werden gesloopt om het hoofdgebouw van alle zijden in oude luister te laten zien. Ook voor de omgeving is een stedenbouwkundig ontwerp vastgesteld, waardoor de omliggende bebouwing werden afgestemd op het jonge monument.

Na de restauratie

Het gemeentebestuur heeft naar een situatie gestreefd waarin de Bonifaciusschool het middelpunt is geworden van het zuid-westelijk deel van het centrum.

Deze slideshow vereist JavaScript.